ΠΛΑΤΑΝΙΑ

Η ΠΛΑΤΑΝΙΑ

Η Τοπική Κοινότητα Πλατανιάς ανήκει στη Δημοτική Ενότητα Νικηφόρου του Δήμου Παρανεστίου. Η Κοινότητα Πλατανιάς συστάθηκε με το Β.Δ. της 13-11-1919 και είχε έδρα την Πλατανιά.

Οι οικισμοί που αποτελούσαν αρχικά την Κοινότητα ήταν: 1) Κοζλού Κιόι, που συμπεριλάμβανε και τις συνοικίες Γκοκτσελή, Μπαλτατζιλάρ, Προβολάρ, Κιολελή και Οβατζίκ 2) Μπέριστα, 3)Μπρεσατλή, 4) Χασάν-Μπαλάρ, 5) Ολά, 6) Μπεκτάς, 7) Μπεκλεστή, 8) Καραμανλή, 9) Τσαλ- Μαχαλέ, 10) Τσιλεκλέρ, 11) Λιμποτέν, 12) Κλεμποτσάρ, 13) Μπουρνατζίκ.

Οι οικισμοί που αποτελούσαν σήμερα την Κοινότητα Πλατανιάς είναι οι: Πλατανιά, Θαμνωτό και Πελεκητή, με έδρα την Πλατανιά.

Η αρχική ονομασία της ήταν Κοζλού-Κιόι, που στα ελληνικά σημαίνει χωριό ανήλιο. Με Δ. της 1-4-1927 μετονομάστηκε σε Πλατανιά. Η επιλογή του ονόματος έγινε από τον τότε γραμματέας της Κοινότητας, που καταγόταν από τα Πλάτανα της Τραπεζούντας. Μια δεύτερη εκδοχή θέλει, να πήρε την ονομασία αυτή από τα πλατάνια που υπάρχουν στις γύρω περιοχές και κυρίως από την κοιλάδα του χειμάρρου, η οποία βρίσκεται κοντά στην Πλατανιά.

ΤΟ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑ

Οι Κοινοτικές Αρχές και Υπηρεσίες στεγάζονταν αρχικά, χωρίς μίσθωμα, στο σπίτι του Βασιλειάδη Παναγιώτη. Στη συνέχεια και μέχρι το 1982 στεγάστηκαν: 1) στο διδακτήριο του Δημοτικού Σχολείου και 2) σε μισθωμένο σπίτι, ιδιοκτησίας του Τσαμπάζη Κωνσταντίνου.

Την τριετία 1980-1982 ανεγέρθηκε το υπάρχον ισόγειο Κοινοτικό κατάστημα, με κρατική δαπάνη. Δυο αίθουσες του κτηρίου χρησιμοποιούνται ως επισκεπτήριο του Αγροτικού γιατρού, του Κέντρου Υγείας Παρανεστίου.

Η ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ

Στα τέλη του 19ου αιώνα η Πλατανιά ήταν χωριό στο καζά της Δράμας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Σύμφωνα με τις στατιστικές του Βασίλη Καντσόφ («Μακεδονία, Εθνογραφία και Στατιστική») μέχρι το 1900, η Πλατανιά είχε 900 κατοίκους, όλοι Τούρκοι.

Μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, προσαρτήθηκε στην Ελλάδα. Πριν φτάσουν οι πρόσφυγες το 1922-1924, οι Έλληνες κάτοικοι του χωριού ήταν Ηπειρώτες που ήρθαν στο Κοζλού-Κιόι πριν και μετά την απελευθέρωση της Δράμας, το 1913.

Οι πρώτοι πρόσφυγες έφτασαν στην Πλατανιά το 1922 και ήταν, οι ταλαιπωρημένοι από κακουχίες Μικρασιάτες. Μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών το 1923, όλοι οι Τούρκοι έφυγαν στην Τουρκία με όλα τα υπάρχοντά τους φορτωμένα σε κάρα και Έλληνες πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν στο χωριό. Ενάμισι-δύο χρόνια αργότερα, έφτασαν στην Πλατανιά, οι Πόντιοι και οι Θρακιώτες. Το 1928 το χωριό ήταν απόλυτα προσφυγικό, με 238 οικογένειες και συνολικά 1010 άτομα.

Οι πρόσφυγες κάτοικοι των οικισμών της Κοινότητας Πλατανιάς κατάγονται από πόλεις και χωριά

α) του Πόντου: Ζάρα, Κουρουτσάκ, Μυρούνι, Τιρκάντων της Τραπεζούντας, Δεμιρτζί Κιόι της Κερασούντας, Οξέ, Σαρί Κλισέ, Ντιντικλί, Σαχνέ Ντερέ, Χαέτ Τερεσί, Κοβερτσενάκ, Γομόσκιολί, Ότμασα, Σαφρούχ, Σουμουλτούζ, Κοζούλ Ογλάκ, Χατζί Κερίς, Τοπάλ Ουσαγί κ. ά. Της Αμισού, Μερενίς και Ναρμάν του Καρς, Έρπαα της Τοκάτης, Αλάτσαμ και Πάφρα,

β) της Μικράς Ασίας: Κελεσέν, Δερέκιοϊ κ. ά. της Προύσης και Νικομήδειας και

γ) της Ανατολικής Θράκης: Τσιφλίκ Κιοϊ περιοχής Σαράντα Εκκλησιών, Αλμαλί, Πασά Κιοϊ, Μάλγαρα και Σκεπαστό.

Η Πλατανιά απέχει 24 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα του Νομού και βρίσκεται σε υψόμετρο 338 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, στην Πλατανιά κατοικούν 461 άτομα.

Η Πλατανιά βρίσκεται ανάμεσα σε δυο μικρούς συνοικισμούς, βορειοδυτικά από την Πελεκητή και βορειοανατολικά από το Θαμνωτό. Έχει δυο εισόδους για το χωριό: μια από τα Πλατανάκια από τον δημόσιο δρόμο και μια από τον σιδηροδρομικό σταθμό, τον δρόμο που πάει για την Πτελέα. Καθώς επίσης υπάρχει και μια έξοδος από το χωριό, η οποία βρίσκεται στα όρη της Λεκάνης.

Προσεγγίζοντας το χωριό από το δημόσιο δρόμο απλώνεται μπροστά σου ο κάμπος, σ’ ένα γεωμετρικό πάζλ γήινων χρωμάτων, από τα χωράφια τα οποία έχουν διάφορα γεωμετρικά σχήματα, τρίγωνα, τετράγωνα, ορθογώνια, παραλληλόγραμμα. Μια εύφορη γη την οποία συνεχίζουν και στις μέρες μας να καλλιεργούν οι κάτοικοι, που μαζί με την κτηνοτροφία αποτελούν την βασική πηγή εσόδων τους.

Ο ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΠΛΑΤΑΝΙΑΣ

Ανηφορίζοντας το δρόμο για το χωριό συναντάμε τη σιδηροδρομική γραμμή, που διαχωρίζει τον κάμπο στα δυο.

Ο Σιδηροδρομικός Σταθμός Πλατανιάς άνοιξε το 1896 και εξυπηρετούσε τους κατοίκους της περιοχής, με το υπεραστικό τρένο που ξεκινούσε από τη Θεσσαλονίκη με προορισμό την Αλεξανδρούπολη και αντίστροφα. Δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια τα δρομολόγια έχουν ανασταλεί απ’ άριστον.

Το κτήριο του Σιδηροδρομικού Σταθμού της Πλατανιάς είναι ένα κόσμημα αρχιτεκτονικής και μαζί με άλλα Σιδηροδρομικά κτήρια του νομού έχει χαρακτηριστεί ως διατηρητέο μνημείο. Δυστυχώς το Φεβρουάριο του 2020 έγινε στόχος εμπρησμού και καταστράφηκε στο μεγαλύτερο μέρος του.

ΤΟ ΞΩΚΛΗΣΙ ΤΟΥ ΑΪ ΓΙΑΝΝΗ

Η Πλατανιά είναι ένα από τα ομορφότερα και πιο νοικοκυρεμένα χωριά της διαδρομής και απέχει μόνο 2 χλμ. από τον δρόμο Δράμας-Παρανεστίου. Περνώντας τη Σιδηροδρομική γραμμή, στην δεξιά πλευρά του κάμπου, λίγο έξω από το χωριό, βρίσκεται το μικρό ξωκλήσι του Αϊ Γιάννη (στο Μπαλαμπάνι) και λίγα μέτρα πιο κει, υπάρχουν ποτίστρες με βρύσες που έχουν συνέχεια τρεχούμενο νερό.

Το ξωκλήσι του Αϊ Γιάννη του Πρόδρομου στην Πλατανιά δεσπόζει σ’ ένα όμορφα διαμορφωμένο χώρο, ιδανικό για τον κάθε επισκέπτη που θέλει να περάσει όμορφες χαλαρωτικές στιγμές.

Ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες μπορείτε να επιλέξετε, είτε τη δροσιά του γεροπλάτανου, είτε να ξεκουραστείτε κάτω από τα κιόσκια, εκμεταλλευόμενοι το γλυκόπιοτο νερό της βρύσης του Αγίου.

Το παρεκκλήσι πανηγυρίζει στις 29 Αυγούστου. Είναι η μέρα αποκεφάλισης του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, από τον Ηρώδη.

Το βράδυ της παραμονής πλήθος κόσμου παρακολουθεί με ευλάβεια και κατάνυξη τη μεγάλη εσπερινή δέηση, στην συνέχεια πραγματοποιούνται διάφορες εντυπωσιακές εκδηλώσεις.

Παράλληλα, οι κάτοικοι ετοιμάζουν μέχρι και την άλλη μέρα το πρωί, διάφορα εδέσματα, όπως και το παραδοσιακό κεσκέκι, για όλο τον κόσμο που θα παρευρεθεί ανήμερα της εορτής του Αγίου στο ξωκλήσι.

ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

Εισερχόμενοι στο χωριό, το πρώτο που συναντούν οι επισκέπτες είναι το μεγαλόπρεπο κτίριο του σχολείου, με το μεγάλο προαύλιο και μια συστάδα από πεύκα φυτεμένα στη δεξιά πλευρά του .

Το Δημοτικό σχολείο της Πλατανιάς υφίσταται από το 1870, την εποχή του Νετζίτ-Μπέη. Με την εγκατάσταση των προσφύγων στο χωριό το 1923, το τότε λεγόμενο τούρκικο διδακτήριο, συνέχισε να λειτουργεί με Έλληνες μαθητές, το οποίο μάλιστα χρησιμοποίησε και η τούρκικη Σχολική Εφορεία. Εκεί φοιτούσαν περίπου 70 μαθητές με δάσκαλο τον Μενέλαο Κουσίδη. Το παλιό Δημοτικό Σχολείο λειτούργησε στη συνέχεια ως Κοινοτικό Κατάστημα του χωριού, για πολλά χρόνια, μέχρι την ανέγερση νέας κοινότητας. Τα σημερινά κοινοτικά γραφεία βρίσκονται στην πλατεία του χωριού.

Το 1/τάξιο Δημοτικό Σχολείο Κοινότητας Κοζλού-Κιόι ιδρύθηκε με ΒΔ της 25-10-1915. Την περίοδο της πρώτης Βουλγαρικής κατοχής 1916-1918 ανέστειλε τη λειτουργία του.

Το 1929, προάγεται σε 2/τάξιο, το 1936, σε 3/τάξιο και το 1937, σε 4/τάξιο Δημοτικό Σχολείο. Την περίοδο της δεύτερης Βουλγαρικής κατοχής (1941-1944), αναστέλλει εκ νέου τη λειτουργία του, ενώ το 1970, υποβιβάζεται σε 3/θέσιο. Το 1981, υποβιβάζεται σε 2/θέσιο έχοντας πλέον 10 μαθητές στο δυναμικό του. Να σημειωθεί ότι την περίοδο 1939-1940 είχε τους περισσότερους μαθητές, συνολικά 279 στον αριθμό.

Το Δημοτικό Σχολείο στην αρχή στεγαζόταν σε ένα παλιό ερειπωμένο τουρκικό διδακτήριο το οποίο ήταν τελείως ανεπαρκές και ακατάλληλο. Είχε τρεις αίθουσες διδασκαλίας από τις οποίες η μια στερούνταν παντελώς φωτισμού και οι άλλες δυο ήταν στενάχωρες και ανεπαρκείς. Για να μετριαστεί κάπως το κακό, η Κοινότητα νοίκιασε άλλες δυο αίθουσες.

Η ανέγερση του νέου διδακτηρίου ξεκίνησε το 1938 με τη φροντίδα της Σχολικής Εφορίας και την Κρατική αρωγή. Ως χώρος επιλέχτηκε ένα οικόπεδο στα ΒΔ του χωριού σε απόσταση 250 μέτρων από την πλατεία.

Το 1939 είχε χτιστεί μόνο η τοιχοποιία του πρώτου ορόφου και οι εργασίες σταμάτησαν λόγω του πολέμου. Το κόστος των εργασιών μέχρι εκείνη τη στιγμή ήταν στις 300.000 δρχ. Οι εργασίες επαναλήφθηκαν το 1950. Ρίχτηκε η πλάκα μπετόν αρμέ του πρώτου ορόφου με Κρατική δαπάνη ύψους 110.000 δρχ. και το επόμενο έτος τοποθετήθηκαν τα κουφώματα. Για τον σκοπό αυτό διατέθηκαν άλλες 25.000 δρχ. από την Κοινότητα Πλατανιάς.

Στις 11 Νοεμβρίου του 1951 πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια του νέου διδακτηρίου, παρουσία της πολίτικης ηγεσίας του Νομού και των τοπικών αρχών. Δυστυχώς όμως, σε δυο μήνες τον Ιανουάριο του 1952 διαπιστώθηκε η ακαταλληλότατα του κτηρίου, λόγω κακοτεχνίας της πλάκας. Έτσι, ξεκίνησαν συντονισμένες ενέργειες ,της Σχολικής Εφορίας και του αρμόδιου Επιθεωρητή, για την ανέγερση του δεύτερου ορόφου. Οι ενέργειες αυτές επέφεραν 32.000 δρχ. από τη Νομαρχία Δράμας και 142.000 δρχ. από την Κοινότητα Πλατανιάς, για την ολοκλήρωση των εργασιών.

Στον προαύλιο χώρο του διδακτηρίου υπάρχει γήπεδο καλαθοσφαίρισης το οποίο κατασκευάστηκε από την τέως Κοινότητα Πλατανιάς το 1992.

Ο ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΖΩΟΔΟΧΟΥ ΠΗΓΗΣ

Στην βορειοανατολική πλευρά του χωριού, νότια της κεντρικής πλατείας, ανάμεσα στα σπίτια, δεσπόζει μεγαλόπρεπη η εκκλησία με τα δυο καμπαναριά να ξεχωρίζουν, ενώ στη μέση διαφαίνεται ο τρούλος. Η εκκλησία χτίστηκε το 1954. Αρχικά γιόρταζε τον Δεκαπενταύγουστο ως Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου, όμως γύρω στο 1955 μετονομάστηκε σε Ιερός Ναός Ζωοδόχου Πηγής και γιορτάζει την πρώτη Παρασκευή μετά το Πάσχα.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες του Νίκου Κοσέογλου, στην Πλατανιά υπήρχε παλιά Χριστιανική Εκκλησία. Οι Τούρκοι έχτισαν δίπλα της ένα τετράγωνο τζαμί, μετατρέποντάς την σε χώρο λατρείας των μουσουλμάνων. Μετά την ανταλλαγή οι Έλληνες κάτοικοι την ξανάκαν ορθόδοξη εκκλησία με ωραίο γυναικωνίτη.

Το Πάσχα του 1973 ή 1938, ο γυναικωνίτης κατάρρευσε από το υπερβολικό βάρος των γυναικών που δέχθηκε. Ευτυχώς δε θρήνησαν κανένα θύμα. Λιποθύμησε μόνο η γυναίκα του Σταύρου Κοτανίδη.

Το καλοκαίρι εκείνης της χρονιάς χτίστηκε μια εκκλησία με σανίδια δίπλα στη μισογκρεμισμένη εκκλησία και στη συνέχεια άρχισαν να χτίζουν την καινούργια εκκλησία της Πλατανιάς, που δεν μπόρεσαν όμως να προχωρήσουν πέρα από τη θεμελίωσή της, γιατί τους πρόλαβε ο πόλεμος του 1940. Κάνοντας υποχρεωτική αγγαρεία οι νηστικοί Πλατανιώτες κάτω από το βούρδουλα του σκληρού τέρατος, του βούλγαρου χωροφύλακα Σβετάν, γκρέμισαν τη ξύλινη εκκλησία μαζί με την παλιά και το τζαμί, καθώς και τα μαγαζιά που ήταν στην πλευρά αυτή και μεγάλωσαν την πλατεία.

Η εκκλησία μεταφέρθηκε στο παλιό σχολείο από το 1942 έως το 1947 και ύστερα μεταστεγάστηκε για κάμποσα χρόνια στις ανατολικές αίθουσες του 1ου ορόφου του σημερινού δημοτικού σχολείου Πλατανιάς. Η μεγάλη καμπάνια με τον μελωδικό της ήχο ήταν κρεμασμένη σε καδρόνια στο πάνω μέρος του τοίχου, απέναντι από το σπίτι του Τσοχανταρίδη. Εν τω μεταξύ ολοκληρώθηκαν οι εργασίες της ανέγερσης της σημερινής εκκλησίας γύρω στα 1954, με το παλιό όνομα ως Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου και γιόρταζε το Δεκαπενταύγουστο.

Γύρω στο 1955 μετονομάστηκε Ιερός Ναός Ζωοδόχου Πηγής και γιορτάζει την Παρασκευή του Θωμά.

Στην ανέγερση του ιερού Ναού Ζωοδόχου Πηγής πρωτοστάτησε ο παπα-Αριστείδης, ο οποίος ως Πρόεδρος της Ερανικής Επιτροπής περιήλθε τους νομούς Δράμας-Καβάλας για διενέργεια εράνου.

Η ΠΛΑΤΕΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΚΡΗΝΕΣ

Στο κέντρο της πλατείας, όπου είναι χτισμένη η κοινότητα, υπάρχουν πλατάνια κάτω από τα οποία υπάρχουν τραπεζάκια με καρέκλες, για ηρεμία και ανάπαυση των κατοίκων.

Τα πρώτα χρόνια οι πρόσφυγες δεν είχαν υδροδότηση. Η υδροδότηση γινόταν από τα πέντε διάσπαρτα πηγάδια που υπήρχαν στις γειτονιές του χωριού και από τις κοινοτικές βρύσες, όπου οι κάτοικοι υδρεύονταν μέχρι την δεκαετία του 1959, οπότε το χωριό συνδέθηκε με δίκτυο ύδρευσης. Τα πηγάδια αυτά υπάρχουν ακόμη και σήμερα και διατηρούνται σε πολύ καλή κατάσταση.

Προς τα τέλη της δεκαετίας του πενήντα, η κοινότητα έκτισε δεξαμενές με ποτίστρες στο Τομπαλάκι, στο Ταούλ-τσαΐρ και στο Πλατάνι. Σ’ αυτές, ομάδες-ομάδες οι πιτσιρικάδες, έκαναν μακροβούτια στο καθαρό ανανεωνόμενο φρέσκο νερό το καλοκαίρι και ορμούσαν να πιάσουν το Σταυρό την ημέρα των Θεοφανείων.

ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΩΝ ΥΠΕΡ ΠΑΤΡΙΔΟΣ ΠΕΣΟΝΤΩΝ

Οι Πλατανιώτες, δυο δεκαετίες μετά την εγκατάστασή του στη Μητέρα Ελλάδα, διωγμένοι από τις πατρογονικές του εστίες, γνωρίζουν για δεύτερη φορά τον διωγμό, την περίοδο της Βουλγαρικής κατοχής.

Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου (1941-1944) υπέφεραν τα πάνδεινα. Πείνα, βασανιστήρια , εκτελέσεις! Δεκάδες τα θύματα και στην Πλατανιά, όπως και στην ευρύτερη περιοχή του δήμου.

Οι επιζώντες, με νωπές τις μνήμες ακόμη, ανέγειραν στο κέντρο της Πλατείας μνημείο στη μνήμη των αδικοχαμένων συμπατριωτών τους. Τα ονόματα τους αναγράφονται σε πλάκα για να θυμίζουν στους νεότερους τα τραγικά λάθη της ιστορίας προς αποφυγή.

Προσφυγικό χωριό η Πλατανιά και ο πόνος από τις χαμένες πατρίδες παραμένει άσβεστος.

Στο τριπλό μνημείο που είναι στημένο στην είσοδο του χωριού αναγράφεται: «Κλαίμε θρηνούμε φοβερά, σπαράζει η καρδιά μας, χάσαμε την πατρίδα μας και όλα τα καλά μας» και η αναφορά είναι για τις αλησμόνητες πατρίδες τους. Το δεύτερο μνημείο είναι αφιερωμένο στη Μικρασιατική καταστροφή και το τρίτο στα θύματα της Βουλγαρικής κατοχής.

ΞΕΧΑΣΜΕΝΕΣ ΜΝΗΜΕΣ

Ερειπωμένα κτήρια, μνήμες για άλλης εποχής. Κάποτε η προσφορά του στον τόπο μεγάλη, καθώς η πλειονότητα των κατοίκων ασχολείτο με τη Γεωργία και την Κτηνοτροφία. Σήμερα λιγοστοί οι λάτρεις της γης. Οι απαιτήσεις των εποχών άλλαξαν. Οι περισσότεροι νέοι αναζήτησαν την τύχη τους σε άλλου είδους ενασχολήσεις. Η καλλιέργεια της γης και η εκτροφή ζώων, απέμεινε στα χέρια λιγοστών κατοίκων της περιοχής.

Στη φωτογραφία ο Γ.Π.Σ. Πλατανιάς «Η ΟΜΟΝΟΙΑ». Το πέτρινο κτήριο ανεγέρθη το 1964, παραμένει εκεί, αγέρωχα να ατενίζει το άγνωστο μέλλον του…

Ο Γεωργικός Συνεταιρισμός υπήρχε και προπολεμικά και μεταπολεμικά. Σκοπός της ίδρυσης του Συνεταιρισμού ήταν η ισότιμη συνεργασία και η αμοιβαία βοήθεια των συνεταίρων στην οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ανάπτυξης των μελών του μέσα σε μια κοινή επιχείρηση.

Για την επίτευξη των σκοπών του ο Συνεταιρισμός ανέπτυσσε οποιεσδήποτε νόμιμες δραστηριότητες με τις οποίες κάλυπταν ολόκληρο το φάσμα της παραγωγής, μεταποίησης και εμπορίας, καθώς και της κατασκευής και προμήθειας των μέσων αγροτικής παραγωγής.

Ο ΑΡΗΣ ΠΛΑΤΑΝΙΑΣ

Ο «ΑΡΗΣ Πλατανιάς», η ποδοσφαιρική ομάδα του χωριού, κάποτε φιγουράριζε στα σαλόνια της ΕΠΣ Δράμας, προσφέροντας θέαμα και διασκέδαση στους νέους της περιοχής και όχι μόνο. Γενιές νέων ασπάστηκαν την «στρογγυλή» θεά, στο προσεγμένο γήπεδο του «ΑΡΗ», πλάθοντας όνειρα για μια μεγάλη καριέρα. Κάποιοι αναδείχθηκαν κάποιοι όχι, όμως οι μνήμες όλων από τους αγώνες του έδωσαν με τα χρώματα του «ΑΡΗ», παραμένουν ζωντανές μέχρι και σήμερα, αν και η ομάδα τα τελευταία χρόνια βρίσκεται σε αναστολή λειτουργίας.

Ο Γυμναστικός Σύλλογος ΑΡΗΣ Πλατανιάς ιδρύθηκε το 1952. Πρωτεργάτης και ιδρυτικό μέλος του συλλόγου υπήρξε ο Αριστείδης Βασιλειάδης, του Θεόφιλου.

Η νέα ομάδα του ΑΡΗ Πλατανιάς τη δεκαετία του εξήντα.

Όρθιοι: Γιάννης Σεφεριάδης,Μήτκας Παλαπουκίδης, Θεοχάρης Χατζηθεοδώρου, Κωστήκας Ταχτσίδης, Σταυρούκας Χατζηθεοδώρου, Νικόλας Παντελίδης, Κώτσος Ταχτσίδης, Νίκος Κεσόγλου, προπονητής, Χαράλαμπος Καρακασίδης, Στάθης Ανανιάδης.

Κάτω οι: Χάμπος Εκιζίδης, Κωνσταντίνος Λαζαρίδης, στην Πλατανιά το 1953-1954

Πλατανιώτες και ξένοι ποδοσφαιριστές του ΑΡΗ Πλατανιάς του 1970. Διακρίνονται οι: Χρ. Αβραμίδης, Πλάτων Στεφανίδης, Γ. Τοπαλίδης, Ελμάς, Διογ. Βασιλειάδης.

1986 Πλατανιώτες και ξένοι ποδοσφαιριστές του ΑΡΗ. Διακρίνονται: προπονητής Αναστ. Καζαντζίδης, Γιώργ. Ταφλανίδης, Κώστας Πετρίδης, Στ. Καλαϊτζίδης, Ηλίας Χατζηνικολαΐδης, Άγγελος Σαμολαδάς, Αναστ. Καγιάογλου, Νικ. Λαζαρίδης, Άκης Βαφειάδης, Χρήστος Καρράς.

Η ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΤΗΣ ΠΛΑΤΑΝΙΑΣ

Η Ακρόπολη Πλατανιάς είναι ένα αρχαίο κάστρο και οικισμός, ελλειψοειδούς κάτοψης, που μαρτυρά κατοίκηση από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι και τον 6ο αιώνα μ.Χ. Η κατασκευή της οχύρωσης χρονολογείται στην ύστερη Ρωμαϊκή περίοδο. Ο οικισμός εγκαταλείφθηκε τον 6ο αιώνα, πιθανότατα λόγω βαρβαρικών επιδρομών.

Το όλο αμυντικό σύστημα παρουσιάζει ενδιαφέρον. Ισχυρό τείχος περιβάλλει την ακρόπολη. Έχουν εντοπιστεί και άλλοι ενδιάμεσοι οχυρωματικοί περίβολοι για την καλύτερη οργάνωση και προστασία της Ακρόπολης.

Από τα μέχρι τώρα ανασκαφικά δεδομένα (νομίσματα, όστρακα, κοσμήματα, μεταλλικά αντικείμενα, εργαλεία, λίθινα εργαλεία, όπλα, ειδώλια, οστέινα εργαλεία, γυάλινα αγγεία) προκύπτει και επιβεβαιώνεται απολύτως η κατοίκηση από την προϊστορική εποχή μέχρι και τα βυζαντινά χρόνια.

Με την συνέχιση της ανασκαφικής έρευνας, πρόκειται να φωτιστούν καινούριες πτυχές της ζωής εντός της ακρόπολης όπως και του συμπλέγματος αρχαιοτήτων της περιοχής μέσα στους αιώνες.

Η ανασκαφή στην «Ακρόπολη» της Πλατανιάς άρχισε το φθινόπωρο του 2009 και διήρκεσε τρεις μήνες. Η αρχαιολόγος κ. Β. Πουλιούδη υπογραμμίζει ότι: «με τη συνέχιση της ανασκαφής θα φωτιστούν σημαντικές πτυχές όπως για παράδειγμα πώς χρησιμοποιήθηκαν οι επτά ακροπόλεις της περιοχής, αν αποτελούσαν χώρο προστασίας από τους επιδρομείς, ποιες οι εμπορικές συναλλαγές τους, η οικονομία, ο πολιτισμός, τα προνόμια και οι σχέσεις με το τότε territorium της αποικίας των Φιλίππων».

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΑΝΙΑ ΔΡΑΜΑΣ

Ρινόκεροι, καμηλοπαρδάλεις, γαζέλες, ιππάρια και αντιλόπες μας φέρνουν στο μυαλό εικόνες από την Αφρική. Κι όμως πριν από εννέα εκατομμύρια χρόνια όλη αυτή η πανίδα υπήρχε στη Δράμα καθιστώντας μια ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Μακεδονίας σε μια απέραντη σαβάνα.

Από επιστήμονες του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με τον συντονισμό της καθηγήτριας Γεωλογίας-Βιολογίας και δρος Παλαιοντολογίας κας Ευαγγελίας Τσουκαλά, διαπιστώθηκε η παρουσία απολιθωμένων οστών προϊστορικών ζώων, ηλικίας 5-9 εκατομμυρίων ετών, στην περιοχή της Πλατανιάς Δράμας.

Από την αυτοψία, που έγινε σε χώρο που υπέδειξαν ο τέως Δήμαρχος Παρανεστίου κ. Νικόλαος Καγιάογλου, αλλά και κάτοικοι της περιοχής, διαπιστώθηκε ότι τα ευρήματα βρίσκονται σε καλή κατάσταση μέσα σε αργιλο-ασβεστολιθικά ιζήματα.

Σύμφωνα με την προκαταρκτική μελέτη και εκτίμηση των απολιθωμάτων προκύπτουν τα παρακάτω:

1)Πρόκειται για μια πολύ ενδιαφέρουσα παλαιοντολογική θέση , από τις ελάχιστες στην ανατολική Μακεδονία.

2)Τα απολιθώματα παρουσιάζουν ποικιλία παλαιοπανίδας και πρόδρομα αποδίδονται σε δύο διαφορετικά είδη Ιππαρίων" μικρόσωμων τριδάκτυλων αλόγων", δύο διαφορετικά είδη μικρόσωμων βοοειδών μεγέθους γαζέλας και αντιλόπης, ένα είδος καμηλοπάρδαλης.

3)Η προκαταρκτική εξέταση μπορεί να αποδώσει σε ζώα ηλικίας πέντε -εννιά εκατομμυρίων ετών.

4)Με βάση τα παραπάνω κρίνεται απαραίτητη η συνέχιση της έρευνας με συστηματική παλαιοντολογική ανασκαφή για την διεξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων προκειμένου να μάθουμε για το απώτερο παρελθών της περιοχής.

ΡΩΜΑΪΚΟΣ ΑΓΩΓΟΣ ΥΔΡΕΥΣΗΣ

Την εύρεση Ρωμαϊκού Αγωγού Ύδρευσης, στον οικισμό Πλατανιάς, ανακοίνωσε η αρχαιολόγος της ΙΗ Εφορίας Προϊστορικών Αρχαιοτήτων Ε.Π.Κ.Α. του νομού Δράμας κα. Πουλιούδη Βασιλική, μετά από σχετική έρευνα που πραγματοποίησε στην περιοχή.

Προκειμένου να μελετηθεί ο αγωγός χρειάστηκε να σκαφθεί σε βάθος 3,5 μέτρων, μετρήθηκαν οι διαστάσεις του οι οποίες κυμαίνονται στα 1,80 - 2 μέτρα ύψος και 0,80-1,00 μέτρα πλάτος. Τα τοιχώματα του αποτελούνται από επεξεργασμένες πέτρες, πηλό και επιχρισμένα με υδραυλικό κονίαμα για να τα στεγανοποιεί.

Ερευνήθηκαν τα 126 μ. εσωτερικά του αγωγού με τη βοήθεια σπηλαιοεξερευνητών της ομάδας «ΧΕΙΡΩΝ» με επικεφαλή τον κ. Κατσούλη Βασίλη. Το εσωτερικό του χαρτογραφήθηκε και αποτυπώθηκε αγωγός σε όλη την εξερευνημένη περιοχή του, η οποία φέρει αγωγούς που είναι χτισμένοι από πηλό και πέτρα. Η περαιτέρω εξερεύνηση του αγωγού επρόκειτο να διεξαχθεί από την ΙΗ΄ ΕΠΚΑ.

Ο ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΛΑΤΑΝΙΑΣ

«ΑΡΓΟΝΑΥΤΑΙ ΚΟΜΝΗΝΟΙ»

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Πλατανιάς "Αργοναύται-Κομνηνοί" ιδρύθηκε το 1979 από κατοίκους του χωριού, στην προσπάθεια τους να κρατήσουν ζωντανά τα ήθη και τα έθιμα των προγόνων τους. Στους σκοπούς του Συλλόγου περιλαμβάνονται επίσης η εξύψωση του πνευματικού ηθικού και κοινωνικού επιπέδου των μελών του, η παραγωγή κοινωνικού έργου και η πραγματοποίηση εθελοντικών δράσεων όπως: αναδασώσεις, καθαρισμός μονοπατιών, εθελοντικές αιμοδοσίες, ανάδειξη των πολιτιστικών και αρχαιολογικών ευρημάτων της περιοχής.

Σήμερα ο Σύλλογος αριθμεί περί τα εκατό μέλη και διατηρεί χορευτικά τμήματα ενηλίκων και παιδιών καθώς και θεατρικό τμήμα. Οι δράσεις του συλλόγου, τα εφτά τελευταία χρόνια , είχαν ως στόχο την ανάδειξη του αρχαιολογικού πλούτου της περιοχής και ιδιαίτερα της Ακρόπολης Πλατανιάς, καθώς και τα παλαιοντολογικά ευρήματα που εντοπίστηκαν στην περιοχή. Για το σκοπό αυτό ο Σύλλογος πραγματοποίησε κατά τακτά χρονικά διαστήματα ενδιαφέρουσες ομιλίες, αλλά και επισκέψεις-ξεναγήσεις στους αρχαιολογικούς χώρους.

Μέριμνα του Πολιτιστικού Συλλόγου Πλατανιάς "Αργοναύται-Κομνηνοί" είναι η ανάδειξη της πολιτιστικής ταυτότητας της περιοχής και των σπουδαίων αρχαιολογικών και παλαιοντολογικών ευρημάτων της. Για την επίτευξη του στόχου αυτού μεριμνάτε η δικτύωση του Συλλόγου με τους φορείς της περιοχής (Δήμος-Περιφέρεια) έτσι ώστε η Πλατανιά να γίνει πόλος τουριστικής έλξης.

Κορυφαία πολιτιστική εκδήλωση του Συλλόγου, που πραγματοποιείται κάθε χρόνο στις 28 Αυγούστου, είναι το Φεστιβάλ Παραδοσιακών Χορών. Στον προαύλιο χώρο του Συλλόγου, την ημέρα αυτή, παρουσιάζονται παραδοσιακοί χοροί από τα χορευτικά τμήματα του συλλόγου, καθώς και άλλων προσκεκλημένων Συλλόγων.

Πρόκειται για μια από τις παλαιότερες και διαχρονικότερες εκδηλώσεις του χωριού και του Συλλόγου, τυγχάνει δε, της στήριξης του Δήμου Παρανεστίου, της Περιφέρειας ΑΜΘ.

Το Φεστιβάλ Παραδοσιακών Χορών, δικαίως θεωρείται ως η μεγαλύτερη ημερήσια εκδήλωση του Δήμου Παρανεστίου, μιας και τιμάται ιδιαίτερα από τον κόσμο της ευρύτερης περιοχής.

Μια επίσης πολύ σημαντική διοργάνωση του Συλλόγου είναι τα Κούλουμα της Καθαράς Δευτέρας, ημέρα κατά την οποία κατακλύζεται από κόσμο η Πλατανιά, για να τηρήσουν όλοι μαζί, Πλατανιώτες και επισκέπτες, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, το έθιμο.

Αξιοσημείωτη είναι επίσης η συνεισφορά της θεατρικής ομάδας του Συλλόγου, στα πολιτιστικά δρώμενα της περιοχής.

Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΤΗΣ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ

Αξίζει να σημειωθεί ότι μεγάλη είναι η προσφορά των Συλλόγων Αθηνών και Θεσσαλονίκης Πλατανιωτών, καθώς και η συνεισφορά των μεταναστών στη Γερμανία, κατοίκων της Πλατανιάς, προς το χωριό τους. Συνδράμουν με όποιο τρόπο μπορούν και όπου τους ζητηθεί συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στην ανάπτυξη του τόπου τους. Μια από τις πολλές συνεισφορές είναι και ανέγερση το 1987 αίθουσας δεξιώσεων στην πλατεία του χωριού.

Ο ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ

«ΑΗ ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΛΑΤΑΝΙΑΣ»

Ο Πολιτιστικός Μορφωτικός Σύλλογος Γυναικών «Αη Γιάννης Πλατανιάς» ιδρύθηκε το 2019 από μια ομάδα γυναικών με όρεξη και μεράκι για προσφορά στον τόπο τους.

Οι πρώτες ανησυχίες τους βρήκαν στέγη στο «Σπίτι Παιδιού», το οποίο έχριζε επιδιόρθωσης προκειμένου να γίνει εύχρηστο και λειτουργικό. Οι προτάσεις τους βρήκαν γόνιμο έδαφος και μετά από έναν μαραθώνιο αγώνα των δημοτικών αρχών, το κτήριο πέρασε στην αρμοδιότητα του Δήμου Παρανεστίου και στη συνέχεια παραχωρήθηκε προς χρήση, στον νεοσύστατο Πολιτιστικό Σύλλογο Γυναικών, τα εγκαίνια του οποίου πραγματοποιήθηκαν 16 Αυγούστου 2020.

Το ανακαινισμένο πέτρινο κτήριο διαθέτει άνετους σύγχρονους χώρους, όπου τα μέλη του Συλλόγου μπορούν να παρασκευάζουν τις μαρμελάδες τους, τα γλυκά του κουταλιού, τα λικέρ, τον τραχανάς, αλλά και να προβάλουν τα τοπικά παραγόμενα προϊόντα.

Όλα τα προϊόντα που παρασκευάζουν τα μέλη του Συλλόγου είναι φτιαγμένα με μεράκι και αγάπη και μοναδικός στόχος τους είναι η ενίσχυση του Συλλόγου και των στόχων του.

Ο Σύλλογος των Γυναικών Πλατανιάς συμμετέχει ενεργά στην πανήγυρη του χωριού ανήμερα του Αη Γιάννη, προστάτη τους, αλλά και των εκδηλώσεων που διοργανώνονται κάθε χρόνο στην Πλατανιά, την Καθαρά Δευτέρα.

ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΠΑΙΔΙΟΥ

Το Σπίτι Παιδιού ήταν ένα ίδρυμα που τελούσε κάτω από την προστασία της βασίλισσας Φρειδερίκης. Τα εγκαίνια λειτουργίας του έγιναν το 1955 στο χώρο του παλιού δημοτικού σχολείου. Η προσφορά υπηρεσιών του ιδρύματος στους νέους και νέες καθώς και στους ενήλικες κατοίκους της Πλατανιάς ήταν σημαντική.

Ήταν χώρος που διέθετε μια μικρή δανειστική βιβλιοθήκη και επιτραπέζια παιχνίδια. Όπου οι νέοι συμμετείχαν σε συζητήσεις και ασχολούνταν με δραστηριότητες που βοηθούσαν την πνευματική τους ανάπτυξη. Η υπεύθυνη υπάλληλος, τους μάθαινε να συμμετέχουν σε διάφορες δραστηριότητες ψυχαγωγίας και προσφοράς στο κοινωνικό σύνολο, όπως εκδρομές, έρανοι, χορωδίες, χοροί, επισκέψεις σε ευαγή ιδρύματα, μουσεία κλπ.

Το ίδρυμα είχε και εμπειροτέχνες υπαλλήλους, που μάθαιναν στους ενδιαφερόμενους διάφορα πρακτικά και χρήσιμα, π.χ. δεξιότητες για ξυλουργικές εργασίες για δενδροκομία, για διάφορες αγροτικές καλλιέργειες.

Βοηθούσε την τοπική οικιακή οικονομία, Μάθαινε στις γυναίκες, προσφέροντας γνώση και κατάλληλο εξοπλισμό, πώς να κάνουν κονσέρβες με είδη τοπικής παραγωγής. Τους μάθαινε διάφορους άλλους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσαν να διακοσμήσουν τους χώρους στο σπίτι τους με σταμπωτά και με κεντητά.