ΑΝΩ ΠΥΞΑΡΙ

ΑΝΩ ΠΥΞΑΡΙ

Το Άνω Πυξάρι ιδρύθηκε τον 19ο αιώνα, τον καιρό της τουρκοκρατίας. Μετά τον Β’ Βαλκανικό πόλεμο προσαρτήθηκε στην Ελλάδα. Μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο πληθυσμός του Πυξαρίου εκδιώχθηκε στην Τουρκία, ενώ οι Έλληνες πρόσφυγες φιλοξενούνταν στο χωριό.

Με το Δ. της 1-4-1927 το χωριό μετονομάστηκε από Άνω Σιμσιρλή, σε Άνω Πυξάρι. Η δε Κοινότητα συστάθηκε με Δ. της 14-3-1934. Με το ίδιο Διάταγμα ενώθηκαν και οι μικροί οικισμοί: Υψηλόκαστρο, Γύρος, Τείχος και Κάτω Πυξάρι, αποσπώμενοι από την Κοινότητα Νικηφόρου.

Σήμερα, το Άνω Πυξάρι είναι ένας μικρός οικισμός της Δημοτικής Ενότητας Νικηφόρου. Διοικητικά ανήκει στο Δήμο Παρανεστίου της Περιφερειακής Ενότητας Δράμας, σύμφωνα με το πρόγραμμα «Καλλικράτης».

Το Άνω Πυξάρι απέχει από τον Νικηφόρο 1,5 χιλ. και 17 χιλ. από την πρωτεύουσα του Νομού και βρίσκεται σε υψόμετρο 277 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας. Κύρια ασχολία των μονίμων κατοίκων του, η κτηνοτροφία και η Γεωργία.

Το 1928 στο Άνω Πυξάρι κατοικούσαν 236 άτομα, το 1961 μειώθηκαν στους 139, χρονιά κατά την οποία το Άνω Πυξάρι αρχίζει να έχει πτωτική πληθυσμιακή πορεία, για να απογραφούν σ’ αυτό, το 2011, μόλις 20 άτομα.

Οι κάτοικοι και των τεσσάρων οικισμών είναι πρόσφυγες και προέρχονται από τις περιοχές: της Πάφρας, της Αμισού, της Τραπεζούντας, του Καρς και της Σαφράμπολης του Πόντου, από την Ανατολική Θράκη και από περιοχές της Νικομήδειας της Σμύρνης, της Προύσας και της Καισάρειας της Μικράς Ασίας.

ΣΤΕΓΑΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

Οι Κοινοτικές Αρχές και Υπηρεσίες στεγάζονταν αρχικά σε ιδιωτικά σπίτια. Τη δεκαετία του 1930 ανεγέρθηκε μονώροφο Κοινοτικό κατάστημα, με χρήματα του Δημοσίου, όπου στεγάστηκαν οι Αρχές και Υπηρεσίες του τόπου.

Σήμερα στο ανακαινισμένο κτίριο της πρώην Κοινότητας φιλοξενείται η δομή Βοήθεια στο Σπίτι της Δημοτική Ενότητας Νικηφόρου, του Δήμου Παρανεστίου. Ο χώρος αξιοποιήθηκε από τον Δήμαρχο, Αναστάσιο Καγιάογλου.

Ο ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΝΩ ΠΥΞΑΡΙΟΥ

Το Δημοτικό Σχολείο του Άνω Πυξαρίου, λόγω συγχώνευσης Σχολείων αλλά και έλλειψης μαθητών εγκαταλείφτηκε. Σήμερα λειτουργεί ως εκκλησία, στη μνήμη του Αγίου Γεωργίου, για τους λιγοστούς κατοίκους της περιοχής.

ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΝΩ ΠΥΞΑΡΙΟΥ

Το 1/τάξιο Δημοτικό Σχολείο Πυξαρίου ιδρύθηκε το 1937. Αρχικά στεγαζόταν στο ετοιμόρροπο τουρκικό τέμενος και στη συνέχεια σε αίθουσα του Δημοτικού Σχολείου Νικηφόρου. Το 1939 ανεγέρθη το Δημοτικό Σχολείο Άνω Πυξαρίου με τη συνεισφορά της Κοινότητας και με υποχρεωτικό έρανο που διενεργήθηκε μεταξύ των κατοίκων. Το οίκημα διέθετε μια αίθουσα, ένα γραφείο και ένα δωμάτιο το οποίο χρησιμοποιούσαν ως αποθήκη.

Το Δημοτικό Σχολείο Άνω Πυξαρίου ανέστειλε τη λειτουργία του κατά την περίοδο της δεύτερης Βουλγαρικής κατοχής (1941-1944) και κατά την περίοδο του Εμφυλίου πολέμου (1948-1949). Την περίοδο της δεύτερης Βουλγαρικής κατοχής (1941-1944), υπέστη ζημιές, οι οποίες επιδιορθώθηκαν από το Κράτος.

Τα έτη 1939-1940 στο Δημοτικό Σχολείο Άνω Πυξαρίου φοιτούσαν 53 μαθητές, ενώ τα έτη 1970-1971 που συγχωνεύτηκε με το Δημοτικό Σχολείο Νικηφόρου, το δυναμικό του ήταν μόλις 10 μαθητές.

ΜΝΗΜΕΙΟ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΠΕΣΟΝΤΕΣ ΥΠΕΡ ΠΑΤΡΙΔΟΣ

Στους πρόποδες του βουνού που υψώνονται οι ανεμογεννήτριες και απέναντι από τον Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, ανεγέρθη από την Κοινότητα Πυξαρίου μαρμάρινο λαξευμένο μνημείο στη μνήμη των πεσόντων υπέρ πατρίδος, 1912-1920.

ΤΟ ΤΖΑΜΙ

Απομεινάρι της Τουρκοκρατίας στην περιοχή, αποτελεί το μισογκρεμισμένο τζαμί του Άνω Πυξαρίου. Πρόκειται για ένα διώροφο κτίσμα, εσωτερικά διακρίνεται ο τρούλος του, τα μικρά καγκελωτά παράθυρά του, ενώ το ιερό του, ως είθισται βλέπει προς την ιερή πόλη των Μουσουλμάνων, τη Μέκκα. Ο χρόνος, η έλλειψη συντήρησης, πιθανών να ευθύνονται για την εξαφάνιση των τοιχογραφιών και άλλων κτερισμάτων του.

Η ΥΔΑΤΟΓΕΦΥΡΑ «ΜΠΟΓΙΑΛΙ»

Η Υδατογέφυρα «Μπόγιαλι», της οποίας η κατασκευή παρουσιάζει χαρακτηριστικά Ρωμαϊκής εποχής, σύμφωνα και με την έρευνα του γεφυριού της Δράμας (Νικηφόρου), τα οποία είναι σε κοντινή απόσταση μεταξύ τους, έχει κατασκευαστεί μέσα στο ρέμα του ΜΠΟΓΙΑΛΙ (γι’ αυτό έλαβε και την ονομασία του) και βρίσκεται πολύ κοντά στο χωριό Άνω Πυξάρι, του Δήμου Παρανεστίου. Χρησίμευε για την μεταφορά νερού, που για την εποχή εκείνη στις κατοικημένες περιοχές ήταν το σημαντικότερο αγαθό. Το νερό ξεκινούσε από την περιοχή της Μαρμαριάς και τροφοδοτούσε την περιοχή του Νικηφόρου, μέχρι και την ευρύτερη περιοχή της Δράμας.

Η πρόσβαση στην υδατογέφυρα είναι δύσκολη και γίνεται μόνο με πεζοπορία, από την πλευρά του οδικού άξονα Δράμας - Παρανεστίου (μετά την δ/ση Μαρμαριάς) και από το παλιό φυλάκιο ή από την περιοχή του παλιού μοναστηριού, περνώντας κάτω από την σιδηρογέφυρα.

Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΩΝ ΣΠΙΤΙΩΝ

Στους οικισμούς Άνω και Κάτω Πυξάρι, ο επισκέπτης συναντά διάσπαρτα, δεκάδες παλιά αρχοντικά, πέτρινα σπίτια, πολλά εκ των οποίων χάσκουν μισογκρεμισμένε, κουβαλώντας το καθένα τη δική του ιστορία…

Το Πυξάρι βρίσκεται σε μικρή απόσταση από το Νικηφόρο, έτσι, δεν είναι λίγοι αυτοί που επέλεξαν να επιδιορθώσουν τα σπίτια των γονιών τους ή να οικοδομήσουν καινούργια, δίνοντας ζωή στον τόπο τους. Ωστόσο, υπάρχουν και τα εγκαταλελειμμένα πέτρινα σπίτια, που από τον όγκο τους μπορείς να συμπεράνεις ότι κάποτε κατοικούσαν σ’ αυτά εύπορες οικογένειες. Σήμερα, μόνον ιστορική αξία μπορούν να έχουν κι αυτή, ίσως όχι και για πολύ, καθώς βουλιάζουν στη γη, μέρα με τη μέρα…