ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΟΡΟΣΕΙΡΑΣ ΡΟΔΟΠΗΣ (Φ.Δ.Ο.Ρ.)

ΕΘΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΟΡΟΣΕΙΡΑΣ ΡΟΔΟΠΗΣ

ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΟΡΟΣΕΙΡΑΣ ΡΟΔΟΠΗΣ (Φ.Δ.Ο.Ρ.)

Η έδρα του Φορέα Διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου Οροσειράς Ροδόπης βρίσκεται στο Μεσοχώρι του Δήμου Παρανεστίου στην Περιφερειακή Ενότητα Δράμας. Είναι χτισμένο κοντά στις όχθες του ποταμού Νέστου σε υψόμετρο 120 μέτρων. Η απόστασή του από τη Δράμα είναι 38 χιλιόμετρα.

Ο Φορέας Διαχείρισης Οροσειράς Ροδόπης ιδρύθηκε με το ν. 3044/2002 σε εφαρμογή των ν.1650/1986 και ν.2742/1999. Είναι ένα Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου Κοινωφελούς χαρακτήρα που υπάγεται απευθείας στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, και Ενέργειας (ΥΠΕΝ). Διοικείται από επταμελές Διοικητικό Συμβούλιο, το οποίο απαρτίζουν ειδικοί επιστήμονες και εκπρόσωποι τοπικών φορέων (τοπική αυτοδιοίκηση, υπηρεσίες, παραγωγικές ομάδες, ΜΚΟ κλπ).

Σκοπός της ίδρυσης του ΦΔΟΡ είναι, σύμφωνα με τον ιδρυτικό του νόμο (Ν. 2742/1999), η διοίκηση και διαχείριση της περιοχής ευθύνης του. Η έδρα του βρίσκεται στο κέντρο της περιοχής, το Μεσοχώρι Παρανεστίου Δράμας.

Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΥΘΥΝΗΣ ΤΟΥ Φ.Δ.Ο.Ρ.

Η περιοχή ευθύνης του Φορέα Διαχείρισης καθορίστηκε αρχικά από το νόμο της σύστασής του (ν. 3044/2002) και συμπληρώθηκε από τον Ν.4519/2018.

Η περιοχή ευθύνης συμπίπτει με τα όρια του Εθνικού Πάρκου Οροσειράς Ροδόπης, όπως αυτά καθορίστηκαν με την ΚΥΑ 40379/2009 (ΦΕΚ 445 Δ΄/02-10-2009) και των ορίων των περιοχών του δικτύου ΝΑΤΟΥΡΑ 2000 με κωδικό GR1260009, GR1150011, GR1260004, GR1150005 και GR1260005 (Ν.4519/2018).

ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΦΟΡΕΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΟΡΟΣΕΙΡΑΣ ΡΟΔΟΠΗΣ

Βασικός στόχος του έργου του Φορέα Διαχείρισης είναι η προστασία, διαχείριση και ανάδειξη του Εθνικού Πάρκου Οροσειράς Ροδόπης. Για την πραγματοποίηση αυτού του στόχου απαραίτητη είναι η θεσμοθέτηση μίας σειράς νομοθετικών, οικονομικών και διοικητικών μέτρων, που θα είναι η βάση για την προώθηση θετικών ενεργειών και παρεμβάσεων προς την κατεύθυνση της βιώσιμης ανάπτυξης, με αποτέλεσμα την αρμονική συνύπαρξη του περιβάλλοντος και των ανθρώπινων δραστηριοτήτων.

Αυτό θα επιτευχθεί μέσω:

-της ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης και της ενεργοποίησης των κοινωνικών και οικονομικών ομάδων που δραστηριοποιούνται στην περιοχή.

-της προσέλκυση επισκεπτών, της προβολή και ανάδειξης των αξιών της προστατευόμενης περιοχής.

-της προσέλκυσης επιστημόνων και ανάπτυξης συνεργασιών με ερευνητικά κέντρα, πανεπιστημιακά ιδρύματα και ΜΚΟ.

ΟΙ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΦΟΡΕΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΟΡΟΣΕΙΡΑΣ ΡΟΔΟΠΗΣ

Οι αρμοδιότητες του Φορέα Διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου Οροσειράς Ροδόπης βάσει του άρθρου 15 του ν. 2742/1999 «Χωροταξικός Σχεδιασμός και Αειφόρος Ανάπτυξη και άλλες διατάξεις» είναι:

Η κατάρτιση και η ευθύνη εφαρμογής του Κανονισμού Διοίκησης και Λειτουργίας των προστατευόμενων αντικειμένων, καθώς και των σχεδίων διαχείρισης και του κανονισμού λειτουργίας της Προστατευόμενης Περιοχής.

Η παρακολούθηση και αξιολόγηση της εφαρμογής των κανονιστικών όρων και περιορισμών που επιβάλλει το θεσμικό πλαίσιο προστασίας της Προστατευόμενης Περιοχής.

Στο πλαίσιο αυτό, οι Φορείς διαχείρισης μεριμνούν για την συλλογή, ταξινόμηση και επεξεργασία περιβαλλοντικών στοιχείων και δεδομένων για τις περιοχές ευθύνες τους, καθώς και για την συγκρότηση και λειτουργία σχετικών βάσεων δεδομένων και τεκμηρίωσης, σύμφωνα με τα υπάρχοντα εθνικά πρότυπα.

Η παροχή γνωμοδοτήσεων για έργα και δραστηριότητες που εμπίπτουν εντός της περιοχής ευθύνης του, καθώς και για κάθε άλλο θέμα για το οποίο ζητείται η γνώμη τους από τις αρμόδιες αρχές.

Η επικουρία των αρμοδίων διοικητικών και δικαστικών αρχών στον έλεγχο της εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και των περιβαλλοντικών και πολεοδομικών όρων που ισχύουν ή επιβάλλονται αντιστοίχως για έργα και δραστηριότητες που πραγματοποιούνται στην Περιοχή ευθύνης του.

Η κατάρτιση μελετών και ερευνών, καθώς και η εκτέλεση τεχνικών ή άλλων έργων που περιλαμβάνονται στο οικείο σχέδιο διαχείρισης και στα αντίστοιχα προγράμματα δράσης και είναι απαραίτητα για την ανάδειξη των προστατευομένων αντικειμένων που εμπίπτουν στη περιοχή ευθύνης του. Η κατασκευή, επισκευή και συντήρηση των αναγκαίων έργων υποδομής, καθώς και η προμήθεια του αναγκαίου επιστημονικού και τεχνικού εξοπλισμού για την άσκηση των λειτουργιών διαχείρισης.

Η ανάληψη εκπόνησης ή εκτέλεσης εθνικών ή ευρωπαϊκών προγραμμάτων και δράσεων σχετικών με την περιοχή ευθύνης τους, τα οποία προάγουν ή προβάλλουν τους σκοπούς διαχείρισης των προστατευομένων αντικειμένων.

Η ενημέρωση, εκπαίδευση και κατάρτιση του πληθυσμού σε θέματα αναγόμενα στις αρμοδιότητες και τους σκοπούς του φορέα διαχείρισης, καθώς και στην προστασία της περιοχής ευθύνης του.

Στο πλαίσιο αυτό, οι φορείς διαχείρισης μπορούν να ιδρύουν κέντρα πληροφόρησης στην έδρα των προστατευομένων αντικειμένων, να διοργανώνουν προγράμματα κατάρτισης και επιμόρφωσης σε συνεργασία με άλλους αρμόδιους δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς, καθώς και συνέδρια, ημερίδες, επιμορφωτικά σεμινάρια και άλλες ενημερωτικές εκδηλώσεις για την προβολή των στόχων και των επιτευγμάτων της διαχείρισης και να αναλαμβάνουν σχετική εκδοτική δραστηριότητα έντυπης ή και ηλεκτρονικής μορφής.

Η προώθηση, υποστήριξη, οργάνωση και εφαρμογή οικοτουριστικών προγραμμάτων, η έκδοση αδειών ξενάγησης και η χορήγηση αδειών επιστημονικής έρευνας και τεχνικών δοκιμών και αναλύσεων εντός των ορίων των προστατευόμενων αντικειμένων, σύμφωνα με τους ειδικούς όρους και προϋποθέσεις που καθορίζονται στην πράξη οριοθέτησης και στον κανονισμό διοίκησης και λειτουργίας της Προστατευόμενης Περιοχής.

Η χορήγηση σήματος ποιότητας και συνεργασίας σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται εντός των προστατευτέων αντικειμένων σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις που τίθενται στον κανονισμό διοίκησης και λειτουργίας της Προστατευόμενης Περιοχής.

Το σύνολο των υπηρεσιών του Φορέα Διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου της Οροσειράς Ροδόπης στεγάζεται στο πρώην δημοτικό σχολείο στο Μεσοχώρι Παρανεστίου Δράμας. Το κτήριο, κατασκευής προ του 1955, το οποίο έχει παραχωρηθεί από το Δήμο Παρανεστίου στο Φορέα Διαχείρισης, ανακαινίστηκε το 2008 με πόρους του Επιχειρησιακού Προγράμματος Περιβάλλον (Ε.Π.ΠΕΡ., Γ΄ ΚΠΣ 2000-2006). Το 2009, παραχωρήθηκε από το Δήμο Παρανεστίου ένα βοηθητικό κτήριο, παρακείμενο στο υφιστάμενο, την ανακαίνιση του οποίου ο Φορέας Διαχείρισης έχει εντάξει στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη (Ε.Π.ΠΕΡ.Α.Α., ΕΣΠΑ 2007-2013). Το δεύτερο αυτό κτήριο θα χρησιμοποιηθεί ως συμπληρωματική υποδομή για τη στέγαση των υπηρεσιών του Φορέα Διαχείρισης, καθώς και για τη φιλοξενία ειδικών επιστημόνων που θα επισκέπτονται της περιοχή του ΕΠΟΡ για συνεργασία με του επιστημονικό προσωπικό του Φορέα σε θέματα διαχείρισης.

ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ

Ο Φορέας Διαχείρισης Οροσειράς Ροδόπης κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του έχει κατά καιρούς προμηθευτεί εξοπλισμό σχετικό με την υλοποίηση του έργου του. Σήμερα, ο ΦΔΟΡ διαθέτει τέσσερα οχήματα 4x4, δύο κλειστού τύπου και δύο τύπου πίκ-απ, για τις ανάγκες της εποπτείας και διαχείρισης της περιοχής ευθύνης του, καθώς και τον απαιτούμενο εξοπλισμό πεδίου (κιάλια, τηλεσκόπια, GPS, φωτογραφικές μηχανές, φορητοί και κινητοί πομποδέκτες VHF, αλυσοπρίονα κ.ά.).

Επίσης διαθέτει ειδικό επιστημονικό εξοπλισμό για την παρακολούθηση διάφορων περιβαλλοντικών παραμέτρων, όπως ο μυλίσκος μέτρησης παροχής υδατορευμάτων, δύο αυτόματοι τηλεμετρικοί μετεωρολογικοί σταθμοί, τρυπανίδια δέντρων, κλισίμετρο, παχύμετρο, πεχάμετρο εδάφους, δειγματολήπτης εδάφους κλπ.

Παράλληλα, έχει εγκατασταθεί και εξοπλιστεί εργαστήριο στην έδρα του Φορέα Διαχείρισης προκειμένου να διεξάγονται εργαστηριακές αναλύσεις στα πλαίσια της επιστημονικής παρακολούθησης περιβαλλοντικών παραμέτρων του Εθνικού Πάρκου από τα στελέχη του ΦΔΟΡ. Τα όργανα που διατίθενται αυτή τη στιγμή είναι ενδεικτικά: πολυ-παραμετρικό σύστημα μέτρησης ποιότητας νερού, ψηφιακό φωτόμετρο-χρωματόμετρο, μικροσκόπιο, στερεοσκόπιο, ηλεκτρικός ζυγός ακριβείας κλπ.

ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΟΥ ΕΠΟΡ

Το ΕΠΟΡ αποτελεί μία από τις πιο ενδιαφέρουσες, από οικολογική άποψη, περιοχές της Ελλάδας, αφού εδώ μπορεί κανείς να συναντήσει όλες τις ζώνες βλάστησης της Ευρώπης. Από την ευμεσογειακή των αειφύλλων πλατυφύλλων μέχρι τη σκανδιναβική ζώνη των ψυχρόβιων κωνοφόρων, της ερυθρελάτης, δασικής πεύκης και της σημύδας. Παράλληλα, η περιοχή χαρακτηρίζεται από την παρουσία των πλέον εκτεταμένων και παραγωγικών δασών της Ελλάδας, τα οποία, μεμονωμένα, χαρακτηρίζονται από μοναδικότητα ως προς τα οικολογικά χαρακτηριστικά τους, όπως το αδιατάρακτο φυσικό οικοσύστημα του Παρθένου Δάσους Φρακτού, το μοναδικό στην Ελλάδα αμιγές δάσος Σημύδας, το δάσος της Τσίχλας και της Χαϊντούς και το δάσος της Ελατιάς που, με κυρίαρχο είδος την ερυθρελάτη, παραπέμπει σε τοπία της Βόρειας Ευρώπης.

Η περιοχή συγκροτείται κυρίως από υψηλές ορεινές και υποαλπικές εκτάσεις. Εμφανίζει έντονα ορεινό, πολύμορφο και πολυσχιδές ανάγλυφο, με αποτέλεσμα τη δημιουργία ποικιλομορφίας εκθέσεων και κλίσεων, με ποικίλους προσανατολισμούς και ήπιες έως σχετικά μεγάλες και απότομες κλίσεις. Το ανάγλυφο αυτό συνδέεται με την παρουσία ενός περίπλοκου υδρογραφικού δικτύου με κυρίαρχο στοιχείο τον ποταμό Νέστο και τις δύο τεχνητές λίμνες του (Θησαυρού και Πλατανόβρυσης), το οποίο καθιστά την παρουσία και το ρόλο του νερού πρωταρχικής σημασίας στη διαμόρφωση της φυσιογνωμίας της περιοχής, τόσο σε φυσικό επίπεδο όσο και σε ανθρωπογενές. Έτσι, τα ρέματα και οι εντυπωσιακοί καταρράκτες, οι παραδοσιακοί νερόμυλοι και τα τοξωτά γεφύρια σε συνδυασμό με τα απέραντα δασικά τοπία δίνουν στο ΕΠΟΡ τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του.