Ο ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΟΣ ΣΤΟ ΠΑΡΑΝΕΣΤΙ

Ο ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΟΣ ΣΤΟ ΠΑΡΑΝΕΣΤΙ

Το μεγαλύτερο Σιδηροδρομικό δίκτυο στη Μακεδονία, στα τέλη του 19ου αιώνα κατασκευάστηκε από την εταιρεία Ενωτικός Θεσσαλονίκης-Κωνσταντινούπολης (Jonction Salonique - Constantinople), στην όποια συμμετείχαν η Οθωμανική Αυτοκρατορική Τράπεζα (Banque Imperiale Ottomane) και διάφοροι βελγικοί και γαλλικοί οίκοι.

Η κατασκευή και εκμετάλλευση του δικτύου, ανετέθη με σύμβαση που επεγράφη εκ μέρους της εταιρείας από το Γάλλο τραπεζίτη Rene Baudouy το 1892.

Στα τέλη του 19ου αιώνα επεκτείνεται το Σιδηροδρομικό δίκτυο από τη Θεσσαλονίκη προς Ανατολική Μακεδονία και Θράκη. Ο Σιδηροδρομικός Σταθμός Δράμας εγκαινιάζεται το 1896.

Στο νομό Δράμας υπάρχουν οι σταθμοί Φωτολίβους, Αδριανής, Νικηφόρου, Πλατανιάς και Παρανεστίου, ενώ ακολουθούν αυτοί που οριοθετούν κατά κάποιο τρόπο τη περίφημη κοιλάδα του Νέστου.

Η αρχιτεκτονική κατασκευή τους, η γραμμολογία αλλά και οι εγκαταστάσεις τους ήταν ολόιδιες ώστε να θεωρούνται δίδυμοι σταθμοί. Διέθεταν, αποθήκες εμπορευμάτων, υδατόπυργους και περιστροφικές πλάκες.

Οι σταθμός όπως και οι περισσότεροι που κατασκευάστηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα στη Βόρεια Ελλάδα, είναι εναρμονισμένοι με την επικρατούσα τάση της αρχιτεκτονικής στην Ευρώπη σύμφωνα με την αισθητική των γάλλων αρχιτεκτόνων.

Τα περισσότερα κτίρια είναι χαρακτηριστικά δείγματα νεοκλασσικισμού με τοπικές επιμειξίες, βασισμένα σε πρώιμη βιομηχανική αρχιτεκτονική.

Όλες οι εγκαταστάσεις σώζονται μέχρι σήμερα στην αρχική τους μορφή, αν και, κάποιοι δεν βρίσκονται πλέον σε πολύ καλή κατάσταση λόγω της αχρηστίας τους.

Την περίοδο της Βουλγαρικής κατοχής, ο Σιδηρόδρομος πέρασε στα χέρια των βουλγάρων, οι οποίοι και τον παραδίδουν στο Ελληνικό κράτος το 1944, σε κακή κατάσταση.

Ο Σιδηρόδρομος τα χρόνια που ακολουθούν αποτελεί σημαντικό μέσω μεταφοράς ανθρώπων και εμπορευμάτων. Ζει εποχές μεγάλης άνθισης, αλλά αρχές του 21ου αιώνα αρχίζει η φθίνουσα πορεία του.

Η ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗ ΓΡΑΜΜΗ ΚΑΙ Η ΓΕΦΥΡΑ ΤΟΥ ΠΑΡΑΝΕΣΤΙΟΥ

125 χρόνια πέρασαν (1895) από την ημέρα κατασκευής της πανέμορφης σιδηροδρομικής γέφυρας, επί του Νέστου Ποταμού, δίπλα στο Παρανέστι Δράμας, σύμβολο οικονομικής ανάπτυξης ενός δοκιμαζόμενου λαού.

Αναμφίβολα, οι σιδηροδρομικές γραμμές που έστρωσε η φτωχή Ελλάδα εν μέσω αναταραχής, πολέμων και κοσμογονικών αλλαγών, ένωσαν πόλεις και χωριά και έπαιξαν σημαντικότατο ρόλο στην ανάπτυξη, αλλά και στις στρατιωτικές της επιτυχίες.

Σήμερα, θαυμάζουμε όλοι τα υπέροχα στενά του Νέστου, διασχίζουμε την περιοχή δίπλα από το Νέστο, μέσα σε τούνελ, σε τοπία μοναδικής ομορφιάς, χωρίς ενδεχομένως να σκεφτούμε πόσο δύσκολη ήταν η διάνοιξη της Σιδηροδρομικής αυτής γραμμής, εκατόν είκοσι πέντε χρόνια πριν!

Άραγε, πόσοι άνθρωποι και για πόσα χρόνια, εργάστηκαν σκληρά, κάτω από αντίξοες συνθήκες για την κατασκευή της γέφυρας, αλλά και ολόκληρου του δικτύου, στην δύσβατη αυτή περιοχή!

Μηχανικός στα Σιδηροδρομικά έργα της Γαλλοβελγικής Jonction, που άρχισαν το 1893, για τη στρατηγική σύνδεση Θεσσαλονίκης-Αλεξανδρούπολης, ήταν ο Αλέξανδρος Ν. Μαυροκορδάτος, εγγονός του πρωτεργάτη της Επανάστασης του 1821, Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου.

Ο Αλέξανδρος Ν. Μαυροκορδάτος πέθανε 33 ετών κοντά στο Παρανέστι, στις 7 Μαΐου 1895. Ο ανώνυμος σήμερα μαρμάρινος οβελίσκος (το μαυσωλείο κατά τη Journal de Salonique) δίπλα στη σιδηροδρομική γραμμή που εργαζόταν (πριν τον οικισμό Πολυνέρι) και το τοπωνύμιο Μαυροκορδάτος, που δόθηκε το 1928 σε κοντινό οικισμό, θυμίζουν το εκπολιτιστικό τεχνικό έργο του, στη Μακεδονία.

Έναν αιώνα μετά και η γέφυρα αυτή συνεχίζει να υπάρχει και να λειτουργεί, δείγμα της άριστης κατασκευαστικής μελέτης των μηχανικών της εποχής, και δη του Αλέξανδρου Ν. Μαυροκορδάτου, που πέθανε πριν την ολοκλήρωση και την παράδοση του δικτύου, προς χρήση των πολιτών.

ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΑ ΜΝΗΜΕΙΑ

Οι επιβατικοί σταθμοί σε πέντε σιδηροδρομικούς σταθμούς του Νομού Δράμας, που αποτυπώνουν την εξέλιξη του Σιδηρόδρομου στη Βόρεια Ελλάδα, από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι σήμερα, χαρακτηρίστηκαν ομόφωνα, μνημεία, από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων.

Πρόκειται για τα κτίρια υποδοχής επιβατών και συνοδευτικά αυτών κτίσματα, στους Σιδηροδρομικούς Σταθμούς «Δράμας», «Φωτολίβους», «Νικηφόρου», «Πλατανιάς» και «Παρανεστίου».

Στο σταθμό του Παρανεστίου, σημαντικά για χαρακτηρισμό κρίθηκαν το κέλυφος του επιβατικού σταθμού, το μηχανοστάσιο, ο υδατόπυργος και το κέλυφος της κατοικίας εργοδηγού – όλα κτίσματα του τέλους του 19ου αιώνα.